De nieuwste van Joel en Ethan Coen is er niet één, het zijn er zes. The ballad of Buster Scruggs een verzameldoos van amusante, zenuwslopende en soms erg aangrijpende westernverhalen.
Dat heb je met de gebroeders Coen. Ze maken zo’n steengoeie films, dat zelfs een schaamteloos tussendoortje nog altijd boven de middelmaat uittorent.
Het tweetal achter hedendaagse klassiekers als The big Lebowski en Fargo moet wel toegeven: ze hebben het zich niet bijzonder moeilijk willen maken. Met The ballad of Buster Scruggs draaiden ze geen langspeler, maar een omnibus van zes korte films. De scenario’s vonden ze links en rechts in een vergeten lade.
Elk verhaal mag dan zijn aantrek hebben en moeiteloos op zich staan, aan samenhang ontbreekt het toch wat. Haast is de setting het enige raakvlak: de stoffige prairie die het Wilde Westen is. Op het filmfestival van Venetië – waar ze de scenarioprijs kregen – hadden ze nogal gelaten geklonken. ‘Lange tijd wisten we niet wat we met deze verhalen aan moesten.’ Dat heb je met status: dan moet je jezelf niet meer zo nodig liggen verkopen.
Netflix
Met The ballad of Buster Scruggs delen ze nu voor het eerst de lakens met Netflix. In de VS liep deze westernomnibus nog een week in de zalen, maar bij ons landt hij rechtstreeks op het platform. De fotografie van Bruno Delbonnel (Inside Llewyn Davis) smeekt nochtans om het grote scherm.
Hardnekkig was het gerucht dat met dit project een zesdelige miniserie in de maak was. Daar bleek uiteindelijk niets van aan. Toch had de ademruimte van een meer breedvoerige aanpak deze verhalen vast deugd gedaan. Maar de Coens vonden dat ze aan 132 minuten wel genoeg hadden.
IJzersterk gaat het van start met Tim Blake Nelson als Buster Scruggs, een vrolijk zingende cowboy die met de glimlach mensen omlegt. Het kan haast niet anders of je vindt hem nog aimabel ook. Zulke streken zijn we van de broertjes onderhand wel gewend.
Tom Waits
Vast herken je Liam Neeson als de impresario van een knul zonder ledematen in een latere episode zonder franjes. James Franco doet dan weer zijn stinkende best om een bank te beroven – heerlijk! Tom Waits is te zien als een verbeten goudzoeker, terwijl Zoe Kazan een jonge vrouw speelt die er alleen komt voor te staan.
De hoogdagen van de anthologie liggen in het verleden, denk maar aan het bekende Boccaccio ’70 uit 1962. Vier Italiaanse maestro’s onder wie Fellini en Visconti lieten zich toen verleiden tot een hedendaags verhaal over liefde en moraliteit. Nu en dan flakkert het weer op, zoals in 2006 met Paris, je t’aime, dat ook de Coens aan boord had.
The ballad of Buster Scruggs is natuurlijk helemaal van hen: donker en (droef)geestig, soms aanschurkend tegen het cynische. Dat heet dan coenesk.
(Verschenen op 19 november 2018 in De Standaard.)
